ESTE VAISE E AQUEL VAISE...

Falando da emigración galega, non se poden deixar de mencionar dous documentos.

O primeiro deles é do século XX e tédelo aquí á esquerda. Trátase da fotografía titulada "Pai e fillo chorando. Despedida de emigrantes" de Manuel Ferrol, quizais o fotógrafo galego máis recoñecido internacionalmente.

O outro documento probabelmente xa o coñezades: trátase da denuncia que Rosalía de Castro deixou ao longo dos seus versos de Cantares Gallegos (1863). Neles, recoñecía a situación de miseria do pobo galego, que se vía obrigado a emigrar, e tamén a situación de desamparo en que quedaban os seus familiares aquí. Neste sentido, chegou mesmo a titular unha das partes deste libro "Viudas dos vivos e viudas dos mortos".

Velaquí algúns versos reveladores que mostran ben ás claras as durísimas consecuencias que no século XIX supuxo a marcha de 500.000 homes galegos en idade de traballar, fundamentalmente:

Este vaise e aquel vaise

e todos, todos se van,

Galicia, sen homes quedas

que te poidan traballar.

Tes, en cambio, orfos e orfas

e campos de soledad

e nais que non teñen fillos

e fillos que non teñen pais.

E tes corazóns que sufren

longas ausencias mortás

viudas de vivos e mortos

que ninguén consolará.