LONGA NOITE DE PEDRA

LONGA NOITE DE PEDRA
No meio do caminho tinha uma pedra
tinha uma pedra no meio do caminho
tinha uma pedra
no meio do caminho tinha uma pedra.
CARLOS DRUMMOND DE ANDRADE

O teito é de pedra.
De pedra son os muros
i as tebras.
De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas,
son de pedra.
Os corazós dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.
I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.

Con este poema comeza o libro Longa noite de pedra (Celso Emilio Ferreiro, 1962), un título que serviría de metáfora para os terríbeis anos da Guerra Civil (1936-1939) e da posterior Ditadura (1939-1975).

Nos seguintes temas imos ver que ocorreu na lingua e na literatura galegas durante estes anos. Como poderedes supor, todos os avances que se conseguiran co movemento nacionalista das Irmandades da Fala e coa Xeración Nós ficaron diluídos polo golpe de estado do xeneral Franco e a posterior represión exercida en Galiza, onde non houbo guerra, a diferenza doutros puntos do Estado.

No seguinte vídeo, tirado da serie Historias de Galicia, podedes ver un contexto histórico moi por enriba:

Asemade, téñovos comentado na aula que diferentes filmes retratan con bastante bo tino a situación histórica destes anos. Un deles é A lingua das bolboretas (José Luis Cuerda, 1999), baseada en varios relatos recollidos no volume Que me queres, Amor? (Manuel Rivas, 1995). Nela cóntase como era a vida na Segunda República e o momento xusto do alzamento militar franquista (18.07.1936) e das consecuencias terríbeis para os que manifestaran o seu apoio á República e ao comunismo.

O outro filme, O lapis do carpinteiro (Antón Reixa, 2002), baseado tamén nunha novela homónima de Manuel Rivas (1999), seguiría cronoloxicamente a época d'A lingua das bolboretas, mostrando a represión durante a Guerra Civil en cadeas como a da Coruña ou a da Illa de San Simón, convertida en campo de concentración franquista. O seguinte vídeo é un dos fragmentos máis sonados desta película que vos recomendo encarecidamente:

Finalmente, penso que non estaría completo este repaso polo contexto histórico sen vos remitir ao seguinte vídeo sobre a represión na Illa de San Simón, na ría de Vigo: